पञ्चमी विभक्ति प्रयोग भवति |
बहिः | = बहार | (Bahih)
गृहात् बहिः अन्धकार अस्ति | = घर के बाहर अँधेरा है | (It is dark outside the house.)
देवालयात् बहिः भिक्षुकाः उपविशन्ति | = मंदिर के बाहर भिखारी बीटा हैं | (There are beggar betas outside the temple.)
अहं नगरात् बहिः गच्छामि | = मै गाँव के बाहर जा रहा हु | (I am going out of the village.)
देवालयात् बहिः विशालमार्ग: सन्ति | = मंदिर के बाहर विशाल रास्ता है | (There is a huge path outside the temple.)
नगरात् बहिः पर्वतः अस्ति | = गाँव के बाहर पहाड़ है | (There is a mountain outside the village.)
चित्रामन्दिरात् बहिः जनाः न सन्ति | = चित्रा मंदिर के बाहर लोग नहीं है | (There are no people outside the Chitra temple.)
देवालयात् बहिः न् क्रिडन्ति | = मंदिर के बाहर नहीं खेलते है | (Do not play outside the temple.)
आरभ्य | = जबसे/तब से |
सोमवासरात् आरभ्य परिक्षा अस्ति | = सोमवार तबसे परीक्षा है | (Monday is the exam since then.)
विंशतिः दिनाकात् आरभ्य देवालय उत्सव: अस्ति | = बीस दिन तबसे मंदिर में त्योहार है | (Twenty days since then there is a festival in the temple.)
कार्तिकमासात् आरभ्य अतीव उत्सवा सन्ति | = जबसे कार्तिक महीना आएगा बहुत कार्तिक है | (Since the month of Kartik will come, it is very Kartik.)
भानुवासरात् आरभ्य पाठं पठिष्यामि | = रविबार तबसे पाठ पडूंगा | (From Sunday onwards I will read.)
चेतमासात् आरभ्य बसन्त ऋतु: | = चेत महीना जबसे आएगा बारिश होगी | (It will rain since the month of Chet.)
षष्ठी विभक्ति प्रयोग |
अकारांत आकारांत शब्दानां षष्ठी विभक्ति रूपाणि भवति |
रामस्य पत्नी सीता | = राम की पत्नी सीता है | (Ram's wife is Sita.)गणेशस्य पिता शिवः | = गणेश का पिता शिव है | (The father of Ganesha is Shiva.)
मम् लेखन्याः नामः हिरो | = मेरे कलम का नाम हीरो है | (My pen name is Hero.)
कृष्णस्य जन्म स्थानं मथुर | = कृष्ण का जन्म स्थान मथुरा है | (Mathura is the birth place of Krishna.)
मम् नगरस्य नाम: जमालपुरं | = मेरा गाँव का नाम जमालपुर है | (My village name is Jamalpur.)
मम् मातस्य नाम लक्षमिकान्तः | = मरी माँ का नाम लक्षमिकान्त है | (My mother's name is Laxmikant.)
मम् गृहस्य नाम क्षिकेषणं | = मेरा घर का नाम क्षिकेषण है | (My house name is Kshikeshan.)
ईकारांत उकारांत शब्दानां षष्ठी विभक्ति रूपाणि भवति |
ईकारांत शब्द
हरि: - हरे: = हरी (Hari.)
कपि: - कपे: = बंदर (Monkey.)
हरे: भक्तः अर्जुनः | = हरी अर्जुन का भक्त है | (Hari is a devotee of Arjuna.)
कपे: लगुरं दीर्घं अस्ति | = बंदर के लगुरं लम्बा है | (The monkey's leg is long.)
कवे: गितं मधुरं | = कवी का गीत मीठा है | (The poet's song is sweet.)
ऊकारांत शब्द
विष्णु: - विष्णो: = विष्णु(Vishnu.)
भानु: - भानो: = बेटा (Son.)
विष्णो: भक्त: परम् पर्षिधाः | = आगे विष्णु का भक्त प्रसिद्ध है | (Next the devotee of Vishnu is famous.)
भानो: प्रकाश: अधिकः अस्ति | = बेटा प्रकाश बहुत है | (Son is very light.)
बन्दो: गृहं समीपे अस्ति | = लोग घर के पास है | (People are close to home.)
पशो: पालनं करणीयं | = जानवर को पालन करूँगा | (I will take care of the animal.)
अहं शिशो: ललियम् करोमि | = मै बच्चा को प्यार करूँगा | (i will love baby)
ऋकारांत शब्दानां षष्ठी विभक्ति रूपाणि भवति |
पिता - पितु: = पिता (father.)
माता - मातु: = माँ (Mother.)
कार्यकर्ता - कार्यकर्तु: = काम करने वाला | (Worker.)
अहं पितु: कार्यम् आनुश्रामि | = मै पिता का काम करता हु | (I do father's work.)
अहं मातु: हस्तात् भोजनं कर्तुम् इच्छामि | = मुझे माँ के हाथ से भोजन करना का इच्छा हु | (I want to eat food from mother's hand.)
कार्यकर्तु: अद्य: बहु कार्याणि सन्ति | = काम करने वाले आज बहुत काम है | (Those working today have a lot of work.)
मातु: गानं सुणोमि | = माँ गाना सुनती है | (Mother listens to the song.)
अहं पितु: लेखनीम् स्वीकरोमि | = मै पिता के कलम लेता हु | (I take my father's pen.)
अहं मातु: सेवां करोमि | = मै माँ का सेवा करता हु | (I serve my mother.)
अहं कार्यकर्तु: गृहं गच्छामि | = मै काम करने वाले घर जाता हु | (I go home to work.)
अभ्यास बहुवचन |
वृक्षानाम् पर्णानि मार्गे पतन्ति | = पेड़ो का पत्ता रास्ते पे गिरता है | (The leaf of the tree falls on the way.)
वस्त्रानाम वर्णः सुन्दरः | = कपड़े बहुत सुंदर है | (The clothes are very beautiful.)
पालकानाम् शालां न गव्च्छन्ति | = अभिभावके हॉल में नहीं जाता है | (The parent does not go to the hall.)
पुस्तकानि | - पुस्तकानाम् | = किताबे (Books.)
वृक्षाः | - वृक्षानाम् | = पेड़ो (trees.)
बालकस्य | - बालकानाम् | = लड़के (boys.)
पालकस्य| | - पालकानाम् | = अभिभावके (parents.)
पुस्तकस्य | - पुस्तकानाम् | = किताबे (Books.)
गृहस्य | - गृहानाम् | = घरे (home.)
आकारांत शब्दा: सन्ति |
एकवचन बहुवचन
सञ्चिकायाः = फ़ाइल (file.) सञ्चिकानाम् = फ़ाइले (files.)
पत्रिकायाः = पत्रिका (magazine.) पत्रिकानाम् = पत्रिके (magazines.)
शिक्षिकायाः = अध्यापक (Teacher.) शिक्षिकानाम् = अध्यापके (teachers.)
ईकारांत शब्दा: सन्ति |
एकवचन बहुवचन
नद्या: = नदी (River.) नदिनाम् = नदिया (Rivers.)
लेखनेयाः = कलम (Pen.) लेखनिनाम् = कलमे (Pens.)
भगिनेयाः = बहन (sister.) भगिनिनाम् = बहने (sisters.)
In this post we are discussing how to use panchami vibhakti prayog bhavati, Shashthi vibhakti prayog, Varna etc. This one is an video classes by just watching videos you can learn to speak in Sanskrit language without any difficulty
No comments:
Post a Comment